Verklaring van Dr. Peter Mösle

Er gaat vandaag geen dag voorbij zonder de gevolgen van klimaatverandering en de toekomst van onze planeet te rapporteren en te bespreken. Tegen deze achtergrond is er op dit moment ook veel beweging in de bouw- en vastgoedsector. Standpuntnota's en noodverklaringen van belangrijke brancheorganisaties, zoals het „Framework for Climate-Neutral Buildings and Sites” van de DGNB, „House of Earth” van de Federatie van Duitse architecten en vrijwillige initiatieven zoals „Architects for Future”, tonen aan dat de industrie zich steeds meer bewust wordt van de ernst van de situatie en deze nu serieus wil veranderen. Als grootste verbruiker van grondstoffen ter wereld en bron van enorme hoeveelheden afval heeft de bouwsector als bijna geen andere bedrijfstak de verantwoordelijkheid om snelle en effectieve oplossingen te bieden voor klimaat- en hulpbronnenproblemen.

Focus op circulair bouwen

Hoewel energie-efficiëntie, CO2-besparingen en het gebruik van hernieuwbare energie tegenwoordig bijna standaardcriteria zijn in veel bouwprojecten, is dit slechts „het halve werk” vergeleken met het algemene probleem. Het andere deel betreft het omgaan met de schaarste aan grondstoffen en het zwerfvuil op onze aarde. Zonder denkwijzen zoals Cradle to Cradle®, kortweg C2C, is er geen oplossing in zicht. Het C2C-ontwerpconcept staat voor een vrijwel oneindige circulatie van hulpbronnen in gesloten kringlopen, waardoor de bruto toegevoegde waarde kan worden losgekoppeld van het verbruik van hulpbronnen. Dit is de basis voor een substantiële verbetering van de klimaatbescherming.

Interdisciplinaire onderzoeksteams richten zich bijvoorbeeld steeds meer op materiaalcycli, fabrikanten en producenten werken aan de ontwikkeling van volledig recyclebare en composteerbare bouwmaterialen met behulp van concepten zoals C2C, en steeds meer bouwers gebruiken ze al in hun projecten. Net zoals het onderwerp energie plotseling ter sprake kwam in de late jaren zeventig met de oliecrisis, is de ontwikkeling en het gebruik van recycleerbare materialen nu de focus van de industrie en de bouwsector. En net zoals het beroep van energieadviseur toen noodzakelijk was, is het nu duidelijk dat een nieuwe specialistische discipline — de circulaire ingenieur of de materiaalspecialistische planner — nodig is om de uitdagingen op een integratieve manier met de architect en de klant op te lossen. Deze nieuwe planningsdiscipline behandelt de belangrijkste taak van 'materialiteit' holistisch in het project. Tot op heden ontbrak het in de bouw aan de juiste specialistische expertise, en traditionele technische disciplines zijn niet in staat om de vereiste knowhow volledig te dekken.

Innovatiepartners zijn vereist voor alle materiële kwesties in het project

Tegen deze achtergrond staan met name architecten- en planningsbureaus voor de grote taak om in te spelen op de groeiende eisen van gebouweigenaren en hun concepten te heroverwegen in termen van recycleerbaarheid en positieve duurzaamheid. Ze hebben in projecten een contactpersoon nodig die hen ondersteunt bij het ontwikkelen van innovatieve ontwerpstrategieën, hen informatie geeft over verbindingstechnieken en de chemische samenstelling van materialen, en die bekend is met de materiaaleigenschappen van bouwproducten. Tegelijkertijd moeten planningsvaardigheden beschikbaar zijn — een chemicus zonder kennis van plannings- en bouwprocessen is niet geschikt voor deze rol. In de toekomst zal deze functie dus worden vervuld door een circulair ingenieur of materiaalspecialist-planner, die vandaag nauwelijks in deze vorm bestaat, aangezien er bijna geen andere universiteit is met een dergelijke opleiding. Eén bedrijf dat over de nodige brede professionele expertise beschikt, is bijvoorbeeld EPEA GmbH — onderdeel van Drees & Sommer. Sinds enkele jaren integreren experts het Cradle to Cradle-ontwerpprincipe in bouwprojecten, testen en optimaliseren ze producten op hun recycleerbaarheid, voeren ze C2C-productcertificeringen uit als geaccrediteerde beoordelaar en werken ze nauw samen met productfabrikanten.

Het is echter niet voldoende dat slechts enkelen deze problemen aanpakken. Iedereen is gewild, iedereen moet leveren. Eén ding is zeker: als de bouw- en vastgoedsector echt een tastbare bijdrage wil leveren aan klimaatbescherming en het behoud van hulpbronnen, kun je de circulaire economie niet omzeilen. Het is ook zeker dat we ons vandaag niet langer lange beraadslagingen kunnen veroorloven, afwachten wat anderen doen, en langzame benaderingen. Het is een race tegen de klok!